Misionarias Dominicanas do Rosario

centanario de la fundacion de la congregacion

Misionaria

celebrasaun sentenariu Oe-cusse

Santo Domingos de Gusmao

Hablaba Siempre de Dios y con Dios ifeliz dia!

Missionarias

viajem dahuluk ba Maldonado

Missionarias Dominicana

celebrasaun Eukaristika 100 anos

Image de Missionarias

Maldonado Peru

Comunidades missionarias iha Timor-Leste

Comunidades missionarias iha Timor-Leste

Missionarias

enkontru nasional Juventude Dominicano

Saturday, April 27, 2024

SE KRISTU LAIHA, ITA LABELE HALO BUAT IDA

DOMINGO BA DALA LIMA TEMPO PÁSCOA NIAN

 

                                       1ª Leitura: Act. 9:26-31

                                       2ª Leitura: 1 Jo. 3:1-5a

                                       Evangelho: Jo. 15:18-24

 

Moris nee furak wainhira ita sai ema ida nebe independente maibe moris nee sei sai furak liu tan wainhira ita depende ita nia moris tomak iha Maromak no tau Jesus mak sai sentru ba ita nia moris ne’e rasik.

            Maluk doben sira, ohin ita tama ona ba domingo ba dala-lima tempo Páscoa nian. Iha Evangelho ohin loron, Jesus fó hatene ba ninia Eskolante sira ai-knanoik kona ba uvas-hun no sanak sira. Jesus halo kompara ba nia an katak nia mak uvas hun lolós no ninia disípulu sira ou ita hotu hanesan uvas sanak. Wainhira ita ba tuir besik Nia karik ita  sanak sira sei fo fuan. Mak ita la tuir ba besik Nia karik, ita sei sai sanak sira ne’ebe la fo fuan no ita bele maran de’it to mate.

            Hanesan toos Na’in ida, wainhira kuda ai-hun/horis ou uvas hun ida ninia desejo tomak mak hakarak hare aí-horis nee fo fuan ne’ebe di’ak. Bainhira nia hare aí-nee nia rezultado fo fuan ne’ebe di’ak ida nee lori ksolok ba toos na’in nee motivo tebes nia atu kontinua kuda tan aí-horis atu nune bele fo fuan halo barak liu tan. Ai-hun ka uvas hun sira presiza saida hodi bele moris di’ak no fó fuan barak. Saída mak toos na’in nee sei halo? Primeiro tenki tau rai-metan ne’ebe diak no bokur ba aí-horis nee nia hun atu aí nee nia abut metin iha rai metan nee, wainhira tempo udan bo’ot ka anin fuik sira mai mos ai- horis ne’e sei la tohar arbiru. Nune’e mos aí-horis nee presiza be’e no loro-matan atu fo moris ba ai-horis nee. Satan mak uvas hun ida nia atu fo fuan ne’e presiza han tempo naruk nia laran entaun toos nain nee tenki kuda pasiensia ho nia atu to tempo ne’ebe uvas hun ka  ai-hun/ horis sira nee fo fuan lori ksolok ba toos na’in nee.

            Nune’e mos ita, ita labele halo buat hot-hotu mesak ita presiza Jesus mak sai sentru ba ita nia moris. Jesus mak ita nia toos na’in, fiar mak ita nia rai metan, be’e ne’ebe rega fo moris ba ai-horis nee mak ita nia orasaun lor-loron nian, loro-matan mak prezensa Espiritu Santu nian. Wainhira ita kuda buat hirak nee iha ita nia fuan maka ita sei la kuran buat ida iha ita nia moris. Hanesan São Paulo dehan “ha’u bele halo buat hotu ho Na’i ne’ebe fo forsa mai ha’u. Nune’e mos Santa Teresa de Avila dehan nune’e “keta husik buat ida halo ó laran-susar, Maromak mesak de’it mak sufisiente” (Solo Dios Basta). ida nee mak segredu husi dalan ne’ebe loos ba  ema kristaun mak atu rekoñese katak se la iha Kristu ita la bele halo buat ida. Hanesan ai-sanak ida fó de’it fuan se nia iha koneksaun ho uvas-hun, ne’e mak Kristu. Ita mos presiza unidade ho Nia hodi simu Espiritu Santu Maromak nian.

            Mai ita husu Na’i nia grasa hodi fo forsa mai ita atu moris tuir Jesus. Husu Na’i atu hakonu ita ho Na’i nia moris no domin atu nune’e ita lori Na’i nia liafuan moris ba ema seluk, hodi fó fuan barak liu.  Nune’e mos husu Na’I atu haraik forsa no koragem mai ita atu labele lakon esperansa wainhira hasoru problema iha ita nia moris. lori ita nia problemas, difikuldade, terus, susar halerik sira oferese ba Jesus pasiensia hodi tau fiar metin nafatin katak buat hotu ne’ebe ita husu, Nai sei haraik mai ita tuir Nia tempo.

​Orasaun

Maromak, iha biban ida nee maka Ita husu mai ha’u nune’e; Saida maka ó hakarak ha’u halo ba ó? Hatan ho oin ne’ebe midar, fuan ne’ebe ksolok nakonu ho esperansa katak Na’i hau nia Maromak, hau la husu buat ida, hau hakarak Ita bo’ot, ha’u hatene katak se hau husu sasan husi ita boot ida nee sasan mundo nian maibe wainhira hau iha Ita Boot iha hau nia moris, hau iha buat hot-hotu. Amen.

Reflesaun Husi: Zelina da Silva Mendonça, OP


 

Saturday, April 20, 2024

“NA’I MAK HA’U NIA BIBI-ATAN, HA’U LA FALTA BUAT IDA”

 


                        DOMINGO BA DALA HA’AT TEMPO PÁSCOA NIAN

 

                                        1ª Leitura: Acts. 4:8-12

                                        2ª Leitura: 1 Jn 3:1-2

                                        Evangelho: João 10:11-18

 

                Ohin loron ita hasoru mundo perigozu, ita mos presiza Bibi-Atan ne’ebe Diak atu lori ita ba rai luan nakonu ho du’ut matak no ba bee ne’ebe suli. Maibe Bibi-Atan ida ne’ebe oinsa nian? Bibi-Atan ne’ebe lo-los sai atan atu servi, atan atu kuidado, presiza domin, sakrifisiu, responsabilidade, humildade, Espiritu rona nian, foti risku no iha fuan ne’ebe sensitivu atu rona ba nia bibi sira nia halerik. Halo sakrifisiu hodi se an iha udan no anin nia leten hodi lao sai ba buka nia bibi sira ne’ebe lakon, proteje bibi sira husi anin fuik, proteje husi foho naruk, Foti risku atu fo nia an ba salva nia bibi sira husi Asu fuik sira nia liman no tau atensaun no rona ba nia bibi sira atu lori sira buka duut matak no be’e atu fo moris ba nia bibi sira. Halo sira nee hotu tamba ho domin ne’ebe Bibi-Atan iha ba nia bibi sira.

            Maluk doben sira mak Kristu hadomi, ohin ita tama ona ba Domingo IV tempo Páscoa nian. Tradisionalmente, Domingo ida ne’e, hanaran núdar Domingo Bibi-Atan Diak/ Bom Pastor. Domingo ida ne’e mós dedika núdar domingo vokasaun mundial: ita reza ba vokasaun no hanoin hikas ita ida-idak nia vokasaun núdar sarani.

            Iha Evangelho ohin nian furak teb-tebes,  São João inspira  ita hodi hateke ba Jesus no se tilun hodi rona senti katak Jesus mak Bibi-Atan ne’ebe lolos ba ita nia isin no klamar. Jesus la mai nu’udar ukun nain polítiku, ulun-boot nebe mandadór, laos iha posizaun a’as  atu buka ema hahi  maibe Jesus buka atu trata ema hotu hanesan, la hare ba nia kiik ou bot, matenek ou beik, kiak ou riku, basa iha Maromak futar oin ita hotu hanesan. Tamba ne’e Jesus mai hanesan Bibi-Atan ida. Nia mai atu tau matan ba ita no atu dirije ita ho laran luak, hanesan Bibi-Atan ida dirije ninia bibi sira. Nia mai atu buka tuir nia bibi ne’ebe mak lakon, nia mai atu hatudu dalan ba nia bibi sira no nia konhece diak liu tan nia bibi sira. Nia kuidadu no lori sira ho domin bo’ot gratuita. “Ha’u mai atu ema hetan moris, hodi moris di’ak liu tan.”

            Belun doben sira, mai ita halo exame da konsiensia hare fila fali ba situasaun ne’ebe mak ita hasoru liu-liu iha momentu ne’ebe ita hasoru diffikuldade oi-oin, problemas oi-oin, susar oi-oin senti lakon, senti moris nee laiha ona valor, la hatene ba los ne’ebe no dok los husi Maromak. Husu ba ita nia an, iha ha’u nia vida moris  iha Bibi-Atan ruma tau matan mai hau ka lae? Pesoalmente barak los, Jesus uza ema seluk sai instrumentu Bibi-Atan Diak ba ita nia moris. Nune’e ita iha koragem dehan ba ita nia an katak Se Jesus mak ha'u-nia Bibi-Atan, entaun ha'u mak bibi ida iha Jesus nia bibi-lubun. Jesus hatene ha'u. Nia bolu ha'u hodi naran. Ha'u hatene ninia lian. Jesus buka ha'u bainhira ha'u lakon. Jesus tau ha'u iha ninia kabaas laran. Jesus konvida ha'u atu fila fali ba bibi-lubun bainhira ha'u la'o dook. Jesus dirije ha'u ho laran-di'ak ba fatin ne'ebé di'ak liu ba ha'u. Ita bele haree ida-ne'e liuhusi orasaun. Hanoin to'ok oinsá Jesus hateke ba Ita. 

        Hanoin to'ok kona-ba Maromak ne'ebé buka ita kuandu ita lakon. Hanoin to'ok kona-ba ninia ksolok hodi buka Ita, foti Ita no tau Ita iha ninia kabaas. Ida nee mak grasa wain ida ne’ebe ita simu husi Na’i, nune’e grasa ida ita simu la bele rai de’it iha ita nia an maibe presiza fahe mos ba ema ne’ebe presiza grasa nee. Agora, nafatin husu ba ita nia an, iha hau nia moris hau hasoru Bibi-Atan Di’ak ne’ebe tau matan mai hau. Oinsa ho ema seluk, sira mos presija hau sai nu’udar Bibi-Atan di’ak ida ba sira nia moris? Nudar Kristu nia dixipulu; Jesus husu perguntas dala 3 ba Simão Pedro no ba ita ida-idak:  O hadomi Ha’u? Sé o hadomi Ha’u tau matan ba Ha’u nia bibi sira.

        Aliende ne’e ohin mos domingo vokasaun mundial nian, ita reza ba vokasaun vida relijiozu/ relijioza sira, vida konsagrada nian atu fiel nafatin iha dalan vokasaun nian, dalan Maromak nian hodi kontinua Jesus nia misaaun hodi sai nudar Bibi-Atan Di’ak ba ema sira ne’ebe mak hamlaha no hamro’ok ba Maromak nia domin.

        Ikus liu ho momentu furak ida nee atan hau hakarak hato’o mós hau nia novidades ba  belun doben juven foinsa’e feto-ran no mane klosan sira, hau hatene mundu ohin loron oferse ba imi ho lian oi-oin. Lian ne’ebe halo imi fuan kanek, lian ne’ebe hafahe imi nia relasaun no Maromak, lian ne’ebe halakon unidade no paz iha familia uma laran, lian ida ne’ebe sobu imi nia amizade ho kolega diak sira no lian ida ne’ebe mos lori ksolok no esperansa ba imi nia moris. Maibe lian ida oinsa nian maluk sira? Dala wain la fasil ba ita atu rona lolos lian ne’ebe lori paz mai ita nia fuan. Dalaruma la fasil atu hili dalan ne’ebe los ba ita nia moris tamba iha lian oi-oin mak mosu mai iha ita nia hanoin no imaginasaun. Entaun koko hakbesik an ba Maromak, rona Maromak nia futar liafuan atu leno dalan ba imi nia moris. Dalaruma la hatene atu hili dalan/ vokasaun ne’ebe los ba imi nia moris, koko hakbesik an ba Padre no Madre sira atu lori imi, sai matadalan ba imi, ajuda imi atu descobre dalan ne’ebe lolos Maromak haraik ona ba imi ida-idak.

         Nune’e mós presija lê Biblia, halo reflesaun, meditasaun, contemplasaun no orasaun  atu lori imi hotu hodi rona lian ida ne’ebe lolos mai husi Jesus. Tamba ita ida-idak uniku, missaun la hanesan no dalan la hanesan no moris nee dala ida de’it. Se ita la halo missaun lolos ne’ebe Maromak haraik ona mai ita, laiha ema ida mak kontinua missaun nee no missaun nee rasik hein hela ita nia prezensa. Tamba nee mai ita konvida Na’i nia prezenja, husu Na’i nia grasa ajuda ita atu descobre Maromak iha atividade saida de’it mak ita halo no tulun ita atu rona ba lian no hetan ita nia missaun lolos ne’ebe Maromak haraik ona mai ita ida-idak. Hanesan Jesus nia missaun  sai bibi-atan di’ak  atu salva ita hotu husi sala no lori ita hotu ba hamutuk ho Maromak, Moris Rohan-Laek. Nune’e mós ho hananu knananuk nian dehan “tamba hau Nia Maromak bibiatan diak lao ho hau nafatin ihadalan susar… Lori hau ba we matan haraik kbi’it mai hau, hau se la hetan susar tamba Nai hamutuk hau.” 

 

 Hakerek husi : Irma Zelina da Silva Mendonca


 

 

 

 

 

 

 

 

 

Saturday, April 13, 2024

MORIS IHA RELASAUN HO NA’I NEBÉ MORIS HI’AS ONA

                               

 

                   DOMINGO BA DALA TOLU TEMPO PÁSCOA NIAN

 

                                        1ª Leitura: Act. 3:13-15

                                        2ª Leitura: 1 Jo. 2:1-5a

                                        Evangelho: Lc 24:35-48


        Apostolo sira bele hare maibe la komprende, bele rona rona maibé la bele hare-hetan, bele kaer, maibé la fiar, tan ne'e Kristu loke sira-nia neon hodi komprende kona-ba Jesus nia mistériu sira kona-ba ninia pasiénsia, mate no moris-hias ne'ebé hakerek iha Pentateu, profeta no salmu sira. Bainhira rona  tiha, sira hetan knaar atu haklaken kona-ba arrepende an hodi Kristu nia naran no sai nu'udar sasin ba Nia.

     Ohin ita tama ba Domingo ba dala tolu nian iha tempo Páscoa. Evangelho ohin nian, São Lucas inspira tebes ita ba experiência Apóstolo nain rua nebé ba knua Emaús nebe dominante ho tauk, dúvida maibe Jesus fo coragem, “Tan sá imi fuan taridu!”

     Jesus hatudu ba ninia Apóstolu sira katak nia isin-lolon iha kanek no dehan: “Haree ha'u-nia liman no ain ba” - kanek - “Hau duni mak ne'e”. No atu menán Apóstolu sira nia laran , Jesus  husu ai-han no han iha sira-nia oin. Apóstolu sira senti kontente no hakfodak.

     Maluk doben sira, iha Evangelho ohin nian lori mai ita liafuan importante tolu; Atu hateke, atu kaer no atu han. Liu husi hahalok sira-ne'e, ita bele hetan ksolok husi ita-nia reuniaun ho ita-nia Nai ne'ebé moris hi'as.

     Ulukliu: Haree ba. Jesus hatete: “Haree ha'u-nia liman no ain.” Haree la'ós de'it katak hare’e maibe buat ne'ebé importante liu fali ida-ne'e. Ne'e envolve ita nia intensaun no desejo/ hakarak. Hare’e  mak hakat primeiru atu la hatudu hahalok indiferensa, hasoru tentasaun atu hateke dalan seluk, hateke ba malu bainhira ema seluk hasoru susar no terus. Mai ita husu pergunta ida ba ita-nia an: Hau haree ema seluk nia terus no susar sira no ajuda sira ka ha'u la hatene kona-ba sira?

 Segundu: Atu kaer. Saõ Lucas hakarak dehan katak Kristu ne'ebé moris hi'as la'ós anju aat ka rai-na’in. Iha ne’ebá iha  nafatin fíziku kona-ba nia. No agora, hodi konvida dixipulu sira atu kaer nia, atu haree katak nia la'ós anju aat ida, Jesus hatete ba sira katak nia kaer ha'u. Ida  ne'e Jesus hatete ba ninia dixipulu sira no ba ita hotu, atu labele hadok an husi Jesus maibe tenki hakbesik ba Jesus “mai besik ha'u, no kaer ha'u.” Maluk doben sira, loos duni katak ita nia relasaun husi Maromak nunka mais haketak ho distancia. Dalabrak ita senti tauk no dúvida ho ita nia fiar maibe Jesus nafatin konvida ita hotu atu hakbesik ba nia, kaer nia hodi nune’e ita hetan renovasaun bai ta nia fiar sira no transformasaun bai ta nia hahalok sira.

 Terseiru: Han. Ida-ne'e hatudu katak ita-nia isin presiza fó-han ba ita-nia an atu moris. Ita han hamutuk ho ita-nia família ka belun sira, nune'e, ida-ne'e sai nu'udar liafuan domin nian, nu'udar liafuan ida-ne'ebé hatudu dame, selebrasaun hamutuk no despedida.  Hanesan ita hare antes Jesus mate, nia han hamutuk ho ninia dixipulu sira. Hanesan Nai ne'ebé moris hi'as ona, nia mós han hamutuk ho ninia dixipulu sira. No agora fahe hahán ida mak Eukaristia, ne'e sai ona sinál simboliku ba ita-nia komunidade kristaun. Han hamutuk Kristu nia isin mak buat ne'ebé importante liu iha ita-nia moris. Hodi han ninia isin, ita sai fali hanesan Kristu. Hanesan Santo Padre Papa  Francisco hatete, “sai ema kristaun la'ós hanesan doutrina ka hanoin morál, maibé hanesan relasaun moris ho Nai ne'ebé moris hi'as ona.” Ita hateke ba nia, ita kaer nia, ita hetan nutrisaun husi nia no transforma ita-nia fiar no domin liuhusi ita-nia haree. Tamba Jesus nia moris hias lori naroman mai ita atu lao sai husi nakukun laran ne’ebe ita hasoru.  Ohin Maromak Futar Liafuan sunu mutuk ita neon ho Espírito Ressuscitado missão sai buras no barak liu tan hodi hamosu hanoin atu halo kolaborasaun ho Maromak hodi fo sasin ninia liafuan di’ak no domin ba ema hotu.

Reflesaun Husi: Irmã Zelina Mendonça da Silva, OP



Friday, April 5, 2024

DAME HELA HO IMI

 

 

                                DOMINGO BA DALA RUA TEMPO PÁSCOA NIAN

 

                                        1ª Leitura: Apos. 4:32-35

                                        2ª Leitura: 1 Jo. 5:1-6

                                        Evangelho: João 20:19-31


Wainhira ita hakarak moris iha paz nia laran uluk nanain, kria uluk paz nee iha ita nia an atu nune’e bele lori paz ba ema seluk. Nune’e paz nee rasik sei fila fali mai ita hodi hafutar ita fuan hakmatek ho paz, domin, dame, perdaun no laran luak.

        Maluk doben sira hotu mak Kristu hadomi, ohin ita tama ona ba Domingo ba dala rua Tempo Páscoa nian. Domingo ida ne`e hanaran Domingo Divina Misericórdia basá Santa Kreda hakarak ita tau atenção liu ba misericórdia (laran luak) Nai Maromak nian ne’ebé próprio ita hetan iha Nai Jesus.

        Iha Evangelho ohin nian, Jesus mosu ba nia Apóstolo sira dehan “Paz hela ho imi” Liafuan “Paz hela ho imi”, uluk knanain hatudu: consolação, coragem, fo laran metin, atu Apóstolo sira hela iha hakmatek laran. Sorin seluk, ita reflete fila fali ba wainhira momentu  ne’ebé susar, terus ema baku Jesus, Kastigo to fo aan ba mate iha Kruz Apóstolo sira halai lakon hotu, to balu ema husu dehan la hatene Jesus. Nee mak akontese mai ita humanamente buat ne’ebé susar atu halakon husi ema sira hanesan ne`e mak: hirus, laran moras no ódio. Liafuan sira hanesan paz no perdão, sei la hetan fatin iha ema ne`e nia fuan. Maibe Jesus hatudu hahalok ida extraordinário husi ita ema bai-bain.    

        Nia la hasai liafuan aat no kroat ba nia Apóstolo sira hanesan: traidor, hanoin aat, taukten, rai ódio, etc., maske balu husi sira involve indireta iha hahalok violento hasoru nia, balu halo traição no balu nega nia. Contrário husi ne`e, Jesus hasé Apóstolo sira ho liafuan paz no hakmatek. Hahalok hanesan ne`e sai deit husi ema ne’ebé iha fuan bot, hatene hadomi no hatene perdua.

        Tamba ne’e ohin ita selebra Domingo Divina Misericórdia, lori ita atu reflete fila fali ba domin, laran luak Na’i Maromak nian. Agradece ba grasa wain ne’ebe ita simu iha situasaun susar no dificil nia laran, ita hanoin hasoru dificuldade Maromak husik ita mesak maibe Na’i nee laran luak nunka mais husi ita mesak iha situasaun saida de’it. Agradece ba Jesus tamba graça domin ne’ebe halo mai ita hodi hetan salvasaun. Divina Misericórdia ne`e mos missão ida. Ita simu graça no perdão gratuitamente husi Nai Maromak. Tanba ne`e ita iha missão ida atu hatudu laran luak no lori perdão ne`e ba ema seluk.

        Tamba dala barak ita tau atensaun liu ba ita nia inimigo sira, focus liu ba fraqueza ema seluk nian, hirus, baku malu, no hakarak balas malu ba buat ne’ebe akontese ona iha passado. Ho aktus hirak nee hodi haluha tia missaõ ne’ebé Na’i Maromak haraik mai ita hotu. Ita hotu simu missão ida husi Jesus atu tulun maluk sira ne’ebé moris iha susar laran no hanorin ema liu husi ita nia testemunha de vida atu hatene fo perdão ba ema seluk no hatene agradece no fiar metin Nai Maromak.

 

Reflesaun Husi: Irmã Zelina Mendonça da Silva, OP