Misionarias Dominicanas do Rosario

centanario de la fundacion de la congregacion

Misionaria

celebrasaun sentenariu Oe-cusse

Santo Domingos de Gusmao

Hablaba Siempre de Dios y con Dios ifeliz dia!

Missionarias

viajem dahuluk ba Maldonado

Missionarias Dominicana

celebrasaun Eukaristika 100 anos

Image de Missionarias

Maldonado Peru

Comunidades missionarias iha Timor-Leste

Comunidades missionarias iha Timor-Leste

Missionarias

enkontru nasional Juventude Dominicano

Friday, August 26, 2022

WAINHIRA ITA HARAIK-AN BUAT IDA SEI LA TROKA ITA; MASKE EMA HATUN ITA, ITA SEL LA LAKON VONTADE, SE EMA GABA ITA, ITA MÓS SEI LA SENTI ORGULHO

 

DOMINGO XXII TEMPO BAIBAIN NIAN

1a. Leitura: Sir 3: 17-18, 20, 28-29 

2a. Leitura:  Heb. 12:18-19,22-24a 

Evangelho:  Lk 14:1, 7-14

          Evangelho ohin nian Jesus konvida ita atu reflete didiak VIRTUDE HUMILIDADE ne’ebé mak todan tebes, la fasil mai ita atu halo tuir. Oinsa ita hela ho humilidade ne’ebe lolos ho ita nia an no mos ho ita nia maluk sira hotu. Jesus mos enkoraja ita atu fo buat ruma ba ita nia funu baluk sira laiha intensaun ou la hein atu ema selu fila fali ba saida mak ita halo ba sira.

          Wainhira le’e evangelho ne’e hau husu ba hau nia an; saida mak humilidade lolos? Oinsa Jesus descobre kona ba humilidade lolos? Tamba mak ita tenki ser presija moris hela iha humilidade nia laran?

     Humilidade lolos so Maromak de’it mak bele hatene, Maromak ne’ebé haraik An hodi moris iha ita le’et. Ida ne’ebé hatene ita nia hanoin, fuan no ho laran tomak. Humilidade lolos simu no rekonhece buat hotu kona ba ita nia an no ho ema selu, inclui ita nia forsa no fraqueza sira.

          Iha Evangelho saun Lukas haktuir mai ita kona ba Aiknanoik rua ne’ebé  Jesus fo hanoin mai ita. Parabóla dahuluk, Jesus dirige ba ema ne’ebé  ba tuir festa casamentu atu ba karik la bele hili ka buka fatin a’as maibe hili fatin ikus.    

        Jesus sempre hatudu dalan humilidade nian mai ita, atu ita la bele buka atensaun husi ema seluk. Hanesan Saun Paulo dehan “imi tenki haraik a’an hanesan Kristu Jesus, Nia husik tiha buat hotu-hotu hodi sai ema i moris hanesan atan. Nia sai tiha ema nia haraik Ann hodi moris tuir Maromak nia hakarak too foo Aan ba mate iha Krus hanesan ema aat ida” (Filipe 2: 5,7-8). Ita atu moris tuir virtude humilidade nee nakonu ho dezafius oioin. Tamba iha realidade ema hotu hakarak sai boot,  hakarak iha posizaun a’as, hatudu ba ema hotu katak nia mak hatene halo buat hotu tamba nee lakohi atu fahe mos opportunidade ba nia maluk ne’ebé besik nia. Maibe karik ita kuda ona VIRTUDE HUMILIDADE nian iha ita nia fuan, koko halo buat ruma hahu ho Zero no fo valor ba buat kiik no  simples ne’ebe ita halo maske la furak husi ema seluk nia matan no la hein ema seluk atu mai fo atensaun ba saida mak ita halo. Tamba se wainhira ita haraik an, ita rekonhece no simu ba buat simples  ne’ebé mak ita seidauk komprende. No ita realiza mos ba fatin lolos  ne’ebé mak Maromak haraik ona mai ita.

          Parabóla daru’uak Jesus fo hanoin mai ita atu laos konvida deit ema ne’ebé ita gosta, ita nia maluk ne’ebé riku , ema ne’ebé ita hadomi, ema  boot, no iha pozisaun aas no ema  ne’ebé halo relasaun diak liu ho ita tamba sira nee sei selu fali ita ba saida mak ita halo ba sira.

          Jesus dehan tenki konvida ema kiak sira, ema ain aat sira, ema ne’ebe mak presija tebes ita nia tulun, ema ne’ebe mak labele lao, ema ne’ebe mak senti moris abandona hela laiha ema ida tau matan ba sira. Jesus mos promete dehan “ Se ó halo ida nee ó sei haksolok bo’ot, Na’i Maromak sei selu fali ó, iha loron nebe ema diak sira  sei moris hias.”  Fo hanoin mai ita katak buat ne’ebe ita halo ba ema seluk, ita la hein atu ema mos tenki halo mai ita. Ida nee laos dalan ne’ebe diak ba ema Kristaun sira. Ho intensaun sira hanesan nee ita bele dehan katak ita buka fila-liman de’it. Kristaun lolos halo buat ruma ba ema seluk ho gratis, halo ho fuan no laran. Ida nee mak Kompaixaun lolos ho domin.

          Ho hanoin no ho refleksaun sira ne’e hotu iha ha’u nia hanoin. Ha’u hakarak atu dehan katak Humilidade hanesan parte kresimentu ida ne’ebe laos mai natural ba ita no laos sasan ne’ebe ita buka atu hetan hodi menan ba ita nia an. Naran katak ita hahu focus ba ida nia an, atu konhece didiak ita nia an, loron ba loron ita iha mudansa no transformasaun atu simu ita nia an hela ho vertude humilidade nian. Iha Segundo Leitura konvida ita atu hakbesik ba Maromak, laos hakbesik liu ba saida mak ita iha. Tamba sei wainhira ita hakbesik liu ba Maromak ita senti hanesan ita nee laiha buat ida, ita kiik liu, sasan no pozisaun ne’ebe ita iha kiik liu no nunka hela permanente ho ita iha mundo material ida nee. Ita hakbesik liu ba Maromak ita nia orgulho sai nabe’en hanesan Ice Cream iha loron-manas. Ida nee mak realidade moris ne’ebe ita halo iha mundo ida nee. Ita la presija atu foti ita nia an a’as liu, só ba Maromak deit mak a’as liu ita hotu. No Maromak hadomi liu ema ne’ebe haraik-an no hakbesik ba Maromak.

        Ho reflesaun hirak nee hau konvida ita hotu tur halo exame da konsiensia ba ita nia an: Dala hira mak hau halo haraik an ba Maromak  no ho ba hau nia maluk sira? Tambsa mak hau tenki hili pozisaun  a’as liu ema seluk atu ema seluk hare hau mak numeiro primeiro boot liu ema hotu? Se hau hili pozisaun ne’ebe ki’ik ema seluk la hakbesik mai hau? No hau hetan ksolok rohan laek nian ho pozisaun  hotu ne’ebé hau hili ba? Saida mak hau nia reaksaun wainhira hau haraik-an iha ema barak nia oin?

    Ita husu intercesaun husi Inan doben Maria virgen, haraik mai ita fuan  nakonu ho Kompaixaun atu haraik an ba Maromak no ita nia maluk sira. Husu Inan doben ajuda ita atu hare didiak ita nia an no rekonhece ba ita nia fraqueza sira hotu no fo buat ruma ba ema seluk karik fo ho ksolok la hein atu ema selu fila fali ba saida mak ita halo ba sira.

 

Reflesaun Husi: Irmã Zelina Mendonça


 

 

Sunday, August 21, 2022

Lian husi fuan nurak ida koko atu HADOMI lolos

 

Sai Samaritano Diak

Luc. 10:25-37

    Iha Evangelho ida nee Jesus Konta ba Sira Storia ida kona ba ema Samaritano ne'ebé laran diak hodi ajuda ema Judeu Ida ne'ebé moras iha dalan. Jesus konta istoria ida nee tamba iha doutor lei nian ida ne'ebé mak husu ba Jesus kona ba dalan oinsa mak bele hetan moris rohan laek.

   Jesus konta istoria ida nee atu dehan deit katak, dalan atu ba too iha moris rohan laek nee tenki ser liu husi DOMIN" see ita iha domin ita sei iha moris rohan laek" Ita tenki fiar iha LIAFUAN ida ne’e tamba liafuan ida ne’e Jesus rasik mak koalia. Maibe Jesus La’os koalia domin ida hanesan ita ema nian nee, Jesus nia liafuan domin nian ida ne’e bo’ot no todan liu fali  ita nia liafuan Domin.

   Nia diferensa mak ida nee: Ita nafatin oferese domin ba ema ne'ebé ita hadomi, ita oferese ba ita nia Familia, ba ita nia belun, no ita nia ema especial sira ne'ebé Mak Ita hadomi. Ne’e parte furak husi DOMIN ne'ebé ita iha atu fo ba ema seluk.  Maibe Jesus Nia liafuan Domin ne’e boot liu fali Ita nian. Tamba Nia  hanorin ita atu hadomi mos funu baluk Sira.

Liafuan  domin ida ne’e mai ita ema todan tebes no ida nee mai ita ema sente susar tebes atu halo tuir, tamba ema ne'ebé ita la gosta ita la hadomi no ema ne'ebé ita gosta ita hadomi. Maibe iha Evangelho São Lucas fo hanoin mai ita katak ita tenki hadomi ita nia funu baluk sira no fo domin ba ema ne'ebé mak ita la gosta no la hadomi.

    Iha ita nia moris dala barak ita hanesan ema sira ne'ebé mak akontese iha Evangelho laran nee, katak dalaruma ita hare hela ita nia maluk monu iha susar laran maibe ita la’o ses tia hodi la ajuda ita hare hela ho ita nia matan maibe ita nia matan sai delek tia hodi la hare. Dalaruma ita rona hela ema seluk nia halerik maibe ita la ajuda, finji la rona. No taka tia ita nia tilun hanesan ema tilun diuk sira.

    Ida nee mak ita nia moris ohin loron nian, gosta sai ema egoismo. Hakarak diak ba an deit, lakohi ajuda ema seluk no la hare ba ema seluk. pior liu tan mai ita atu ajuda no halo diak ba  ita nia funu baluk sira. No dala barak ita fo tan merese ba ema ne'ebé mak ita la gosta, Ita hamnasa bainhira  ema ne'ebé ita la gosta monu ba iha susar laran ida, Tamba ita Nia fuan nee tos, ita nia fuan nee kuran DOMIN, ita Nia laran makerek, sei ita halo hahalok ida hanesan ne’e ita la hetan moris rohan laek. Tamba Jesus Dehan:  kondisaun atu hetan moris rohan laek mak hadomi no nia funu baluk Sira.

    Hau hatene katak ita nudar  ema humano la fasil atu fo Domin ba ema ne'ebé mak Ita la gosta ou ita nia funu baluk sira, wainhira ita lao mak ita hetan deit sira nia oin, mesmo que ita konta istoria ksolok nian mos ita langsung oin nakfila ba hirus kedas. Nee katak ita nia fuan ne’e fuan ema nian ne'ebé fraku tebes.  Ita nia fuan susar Tebes atu perdua ita nia funu baluk Sira. maibe ita reza ba Maromak atu haraik mai ita fuan reconcilisaun nian atu ita bele hadomi ita nia belun sira nomos ita nia funu baluk Sira.

    Amu papa Francisco mos dehan mai ita katak karik ita iha problema ho Ema ruma ita labele rai odi ba nia, maibe ita reza ba nia. Se karik ema ruma halo a’at hasoru ita, ita labele halo a’at hasoru nia maibe reza ba Nia. Ho refleksaun Evangelho ida nee nia hanorin mai hau atu hatene hadomi ema hotu. Hadomi  ema ne'ebé hadomi hau, no hadomi mos ema ne'ebé la hadomi Hau.

Hau aprende atu hadomi Nia Liu husi Reza ba Maromak ba nia.

Hakerek Husi: Maria Abi( Estudante iha orfanato Ascension Nicol, Bidau, Dili)




 

Friday, August 12, 2022

“IMI HANOIN KATAK HA’U MAI FO DAME BA MUNDU RAI-KLARAN?”

 

 

                                     DOMINGO XX TEMPO BAIBAIN NIAN

  

1a.      Leitura: Jer. 38, 4-6. 8-10

2a.      Leitura: Heb. 12, 1-4

                                                 Evangelho: Luk. 12, 49-53

 

            Nu’udar Foinsa’e katolika ida ne’ebe fiar iha Jesus nudar Maromak nia Oan Mane. Ita  nia resposta ba Jesus nia pergunta ne’e katak: los duni, Jesus mai lori dame ba mundu no harii dame iha Rai Santa ida ne’e. Tamba Jesus maka Liurai ba dame nian. No mos Jesus maka Liurai ba buat hotu.  

            Evangelho ohin nian Jesus fo hanoin mai ita iha buat importante rua mak hanesan  simbolu ÀHI no DIVISAUN/HAKETAK MALU. Uluk nia nain mai ita reflete hamutuk kona ba simbolu àhi nian. Jesus uza simbolu àhi nee simboliza buat barak iha ita nia moris. Àhi signifika purifikasaun, Transformasaun, lia-loos no domin. Ahi mos simboliza Espiritu Santu no Maromak nia prezensa iha ita nia le’et. Ikus liu wainhira ita iha situasaun ne’ebé ita haré mak nakukun de’it ita presija àhi atu leno dalan lori ita sai husi nakukun ba naroman. Maibe haré ba realidade iha ita nia experiencia moris lor-loron nian, dalawain la facil mai ita atu hakat sai lalais husi nakukun ba naroman, ho razaun tamba ita la tau fiar iha Maromak, ita tauk atu koalia lia loos, tauk atu husik ita nia passadu, tauk atu husik liu  sasan no ema ne’ebé mak ita hadomi liu, no lakoi atu simu realidade ne’ebé mak ita hasoru, ida nee mak fraqueza iha ita nia moris. Nafatin husu Maromak nia grasa haraik mai ita koragem atu lao sai husi nakukun no Maromak sei la husik ita lao mesak tamba Maromak mak lori naroman no lia-loos ba ita nia moris.

            Tuir mai, ita reflete ba perguntas ne’ebé mak Jesus husu iha evangelho ohin nian; dalaruma  ita iha konfuzaun husu ba ita nia an; Jesus mai lori Dame maibe dame ne’ebé Jesus lori ne’e nakonu ho divisaun/hafahe malu. Tamba sa? Tamba iha Jesus nia tempu ne’ebe maka nia sei moris, hodi haklaken evangelho durante tinan tolu ne’e, divisaun barak ne’ebé maka mosu no divisaun barak ne’ebé maka Jesus hasoru no esperiensia iha nia vida pastór nian.

Iha realidade ne’ebé hatudu katak iha ema barak simu no rona Jesus nia hanorin maibe iha barak liu mos mak nunka simu Nia hanorin no konsidera Jesus nia hanorin hanesan insulta boot ida ba sira nia moris. Tamba ne’e, divisaun mosu. Ho divisaun ne’ebé akontese entre povu Judeu sira ne’e maka ikus mai sira hakarak halakon Jesus nia vida, hodi halo tortura oi-oin too hedi Jesus mate iha Kruz tutun.

            Atu konekta Jesus nia moris ho realidade tempo agora nia ita reflete katak la’os Jesus maka kria divisaun mosu iha familia  nia moris, maibe ita rasik maka dalarabark kria divisaun entre familia tamba ho teknologia, laiha komunikasaun, laiha dialogo, la fo tempo ba malu atu hadomi malu no komprende malu. Ho diferensia causa hirak ne’e mak kria divisaun hela la unidade iha familia uma laran.

            Ho hanoin no ho refleksaun sira ne’e hotu iha ha’u nia hanoin. Ha’u hakarak atu dehan katak “atu harii dame iha nasaun ida, sosiedade ida, komunidade ida ka iha familia ida la fasil. Difisil tebes. Tamba atu estabelese dame sempre liu husi konflitus oioin no divisaun barak sempre mosu”. Ne’e maka realidade. No ida ne’e maka viajen moris nian ne’ebe ema hotu tenki simu hodi luta.

            Ikus liu, dame ne’ebe Jesus lori mai maske iha divisaun oioin no barak maibe dame ne’ebé maka atu kria domin iha ema nia moris. Dame ida ne’ebé maka atu unifika ita hamutuk maiske iha diferensia barak iha Rai ida ne’e.

            Mai ita husu Nai Jesus kuda dame iha ita hotu nia fuan atu nune’e ita hotu bele sai tranformadu ba fiar metin liu tan ba ita nia hanorin tamba ita nia hanorin maka felisidade lolos ema nian.  Amen.

 

Reflesaun Husi: Irmã Zelina Mendonça


 

Friday, August 5, 2022

NEON NAIN NAFATIN! ITA LA HATENE WAINHIRA NAI TO’O

 

 DOMINGO XIX TEMPU BAIBAIN NIAN

 

      1a. Leitura: Sab. 18:6-9

     2a.  Leitura: Heb. 11:1-2, 8-19

     Evangelho: Lk. 12:32-48

 

     Iha Domingo ba dala 19th  iha tempu babain  nian Jesus fo instrusaun oinsa prepara ba julgamento iha loron ikus nian. Nune’e ita sei reflete iha evangelho ba loron ohin la imita tuir  ema  riku no karakten iha domingo liu ba ne’ebe plano atu rai metin nia rikusoin sira no la koi fahe.

   Tamba ne’e ohin  iha Evangelho  Jesus convida ita atu matan moris neon nain, no ita tenki komesa ohin, lalika hein tan tempu seluk. Ita tenki sai hanesan atan sira matan moris  neon nain,  ita la  hatene wainhira nain to’o  hein sira  nia Nain atu mai. Ida  nee atu hatete mai ita katak maske Nai mai iha kalan boot, maibe ita tenki pronto nafatin; iha tempu saida  deit ita tenki pronto nafatin. Ho  hahalok ida ne’e Nai sei haraik mai ita grasa perserverança no paciencia nudar discipulo/a fiel.

     Wainhira  Nai to’o mai ita hala’o nafatin kna’ar nebe nia fiar mai ita no responsavel ba buat hirak ne’ebé nia fiar mai ita atu halo. Ba hau pesoalmente, ho aten brani no coragem nafatin, fiar metin katak iha tempu saida  deit, hau pronto ho fuan metin ba kna’ar ou missaun ne’ebé  Nai Maromak mai hau, atu hala’o iha moris lor-loron nian. Maski  buat neebe kiik no simples maibe hau halo ho kontenti no obedese ba ninia hakarak.  Ho ida nee sei fo hau grasa atu bele fiel  iha dalan nebe Nai hakaraik mai hau no la tauk wainhira hasoru disafious no tentasaun oi- oin iha  hau nia journada moris nian.

 

Reflesaun Husi: Irmã Maria Goreti Almeida, OP