VOKASAUN RAMON ZUBIETA NIAN

 

Continuasaun ba parte Segundo…

PARTE II: RAMON ZUBIETA NINIA VOKASAUN

 

Ramon hanoin atu sai padre husi kiik kedas.  Iha escola nia sa’e iha meja leten hodi halo hanesan padre sira, fo homilia ba ninia colega sira. Nia bele duni sai padre tan nia diak los.

Wainhira nia halo tinan 14 nia foti desizaun atu tama seminario. Nia dehan ba nia ama maibe nia ama hanoin nia, tan nia sei kiik.

Nia ama, husu ba nia tia Catalina nebe mos madre dominicana dehan  ita nia subriño hakarak sai padre. Nia tia contente tebes ho Ramon nia desizaun maibe nia precisa hein  uitoan. Nia precisa aprende Latin uluk, tan atu sai padre tenki hatene lian Latin.

Iha escola nia professor hanorin Ramon lian Latin no wainhira nia halo tinan 16, nia tama noviciado. Ramon dehan  wainhira nia sai padre nia hakarak  sai padre misionário ida.

Nia halo disernimento ba nia vocasaun,nia husu ajuda/harohan daet husi Virgen Yugo  ikus mai nia sai padre dominicano.

Ramon comesa ho ninian formasaun iha konvento  Saun Domingos iha OcaÑa,Toledo- Espanha.

Nia hahu noviciado iha loron 6 fulan dezembro tinan 1881.Nia halo profesaun iha loron 17 fulan dezembro tinan 1882.  Professa hotu tia,  nia hela iha convento  Santo Tomas hodi estuda to’o tinan lima.

 

Kontinua Le'e

FIHIR BA CRUZ HODI HETAN SALVASAUN

DOMINGU BA DALA HA’AT IHA TEMPU QUARESMA

 “Aman Maromak hadomi tebes Mundo to’o fo Nia oan mane mesak, ba sira  mak fiar iha Nia sei hetan moris rohan laek.” 

    Ohin ita hakat ona ba domingo dala ha’at iha tempo Quaresma nian; Leitura sira  ne’ebe ita rona koalia kona ba “moris foun paskua nian “Aman Maromak hatudu ona mai ita katak dalan domin nian ne’e difisil. Tan ne’e, atu esperensia moris iha domin ne’e ida tenki mate ba nia an rasik hodi fo ksolok no moris foun be ema seluk sei hetan.

   Cristu fo an ba mate hodi mate duni iha Cruz hodi humanu  bele hetan Salvasaun, los duni husi Baptismu mak halo ita tama hamutuk iha Nia mate no Nia moris hias ( Col. 2,12 ) tanba ita hotu iha ona Cristu ninia moris hias nian, ita tenki moris nu’udar  Maromak Nia oan ne’ebe nakonu ho moris foun ba nafatin.

    Evanjellho ohin loron nian husi Saun João ne’ebe relata mai ita sarani fiar nain sira iha tempu Quaresma ida ne’e: Dialogu entre Jesus ho Nikodemus. Nikodemus sai hanesan figura relijiojo boot ida nian ne’ebe ema konsidera hanesan mestre, iha tempu hanesan Jesus mos ema barak konsidera hanesan mestre ida mos. Nikodemus hasoru malu ho Jesus iha kalan, Enkontru ida ne’e hanesan akontesementu boot ida iha testamentu foun nian.

   Lia-menon saida mak ita bele hetan iha dialogu entre Jesus ho Nikodemus? Mai ita hotu refleta hamutuk: Iha vida Relijioju ka vida hanesan sarani fiar nain sira nian, ema hotu  fiar ba Maromak.

   Ema nia fiar ba Maromak la’os atu halo ema aumenta ninia kunhesementu kona ba Maromak, maibe fiar ne’e atu halo ita hatene-an no moris haraik-an iha Maromak nia futar oin ema hotu hanesan, la iha diferensia hanesan koalia iha evanjelho balun ne’ebe dehan katak “ molok imi hadomi Hau, Hau hadomi ona imi” liafuan furak tebes ne’ebe hanesan sarani diak ita merese atu dehan ba ita nia-an iha tempo Quaresma ida ne’e. Labele hanoin katak ita nia sakrifisiu; PANTANG dan PUASA ne’ebe ita halo iha tempu ida ne’e mak folin boot liu fali Jesus Nia domin mai ita.

   Jesus nia aksaun ne’ebe Nia halo iha kinta feira santa kalan, fase Apostulu sira nia ain atu hanorin mai ita katak; moris ho atitude haraik-an ka humilde deit mak halo ita sai boot iha ema sira seluk nia le’et, Jesus la husu ita nia gava-an no foti-an iha ema seluk nia le’et.

      Jesus foti lian ba Nikodemus dehan; hanesan uluk Moises foti samea iha rai-fuik maran nune’e mos mane maksoyn ema sei foti, atu ema hotu ne’ebe fiar sei hetan moris rohan laek iha Nia.

   Jesus utiliza ezemplu sira povu Israel nian iha Antigu Testamentu nian iha desertu, atu Nikodemus bele rekoinhese nia- an didiak. Nu’udar ema sarani ne’ebe dala barak sempre hakonu ita ninia vida ho dúvidas oi-oin iha ita nia moris realidade hanesan  Nikodemus nia dúvidas kona ba moris hias, sai mos hanesan ita nian, iha fiar sarani nian.

   Dala barak ema matenek balun konsidera-an hatene buat barak, ema riku balun konsidera-an iha buat hotu, ema konsagrado no konsagrada balun konsidera-an besik liu ba Maromak, haluha tiha katak buat ne’ebe ita iha  mai husi Aman Maromak.

    Ohin loron Maromak konvida ita hotu persija rona,reflete no banati tuir Nikodemus nia lala’ok hodi buka tuir lialos. Maske Nikodemus ne’e ema matenek boot, hetan experensia barak iha moris maibe, nia sente-an sei falta hela.

    Tanba ne’e nia haraik-an hodi buka tuir Jesus no buka atu komprende didiak Jesus nia esplikasaun kona ba moris fali iha wé batismu.

Husi Nikodemus nia experensia hasoru malu ho Jesus fo tulun nafatin ita iha tempu Quaresma ida ne’e ita atu bele hamate ita nia egoismu sira hodi bele hatene haraik-an, hare hetan ita nia frakeja sira atu husi lalaok ne’e ita bele fihir ba Jesus nia Cruz nu’udar sinal salvasaun nian mai ita hotu.

 

Reflesaun Husi: Irma Sabina Martins Mota, OP 

 

 

 

Kontinua Le'e

Juventude Dominicana Timor Leste participa iha encontro Episcopal organiza husi Commisaun Nacional Juventude Catolica Timor Leste.

 

    Iha dia 06 Marsu 2021, reprezentante Juventude Dominicana Timor-Leste (JDTL) ba atende enkontru Episcopal nebe konvida husi CNJCTL (Comissao Nacional Juventude Catolica Timor-Leste) no inklui Grupo Juventude Katolika Lubuk nebe marka prejensa hodi aprezenta sira nia relatorio kona ba VIZAUN, MISSAUN, PROGRAMA PASTORAL & PLANO PROGRAMA PASTORAL ba korpus CNJCTL no CNJCTL mos aprezenta nunee. 

   CNJCTL nee inisia husi Juventude Catolica Timoroan nebe uluk ba partisipa ASIA YOUTH DAY iha rai liur.   Esperiensia lubuk  nebe sira hetan husi oportunidade ida nee, nunee sira ofisialmente kria CNJCTL ho nia estatuto iha tinan 2018. Hodi nunee, CNJCTL mak sei sai mahon ka centru ba Grupos Juventude Catolica sira hotu iha Timor-Leste hodi fahe fila fali esperiensia sira nebe sira hetan husi Asia Youth Day ka konferensia Internasional sira seluk nebe sira atende. Tanba nee sira konvoka enkontru ida nee atu rona no hatene progresso kada grupo ninia profile no atividade pastoral sira.

     Objetivu prinsipal husi enkontru ida nee mak: atu halibur ideais, kria kondisaun favoravel no kontestual hodi apoio ba pastoral juventude liu husi CNJCTL. Enkontru nee hetan partisipasaun masimu husi Juventude katolika sira husi Dioceze rua (Baucau no Maliana) no Arkidioceze Dili.

     Durante palestra nia laran, hau sente furak no interesante tebes ba ami JDTL hodi partisipa eventu nee tanba ami iha okaziaun hodi bele aprezenta ita nia vizaun, missaun no programa pastoral ba sira, hasoru kolega foun husi grupos kategorias sira seluk no hetan esperiensia diferente no mos informasaun ruma kona ba sira nia missaun, vizaun  no programa pastoral sira. Nunee mos sira mai ho ideias nebe differente no brillante iha sesaun sharing nian. Aleinde nee, antes nee grupo juventude katolica sira iha Timor-Leste ida-idak hala'o sira ninia programa pastoral iha ninia fatin tuir ida-idak nia Plano. Maibe, depois de CNJCTL kria, grupo juventude katolika sira hotu hola parte ka pertense ona ba iha liras CNJCTL. Nunee, iha tinan ida dala ida, CNJCTL konvida nafatin grupo juventude katolika sira hotu hanesan mos JDTL atu atende enkontru episkopal.

    Ikus liu, ita bele konklui katak liu husi enkontru ida nee, ita hotu espera atu harii lasu relasaun no kolaborasaun ida nebe solido ba programa juventude katolika nian iha futuru ho CNJCTL no mos grupo sira seluk.

 Hakerek Husi:  

Adoljina Diana Gusmão (JDTL Coordinator)

 

 

 

 

Kontinua Le'e

TEMPU ATU FILA FALI BA NIA

 

DOMINGO BA DALA TOLU TEMPU QUARESMA

Primeira  Leitura : Exodus 20:1-17

Segunda  Leitura 1 Cor.  1;22-25 

Evanjelho: Joaõ  2: 13-15

 

    Ohin ita tama ona ba domingo datoluk tempo quarezma nian. Iha leitura ohin loron konvida nafatin ita hotu atu komprende no moris  tuir Maromak nia ukunfuan  lolos iha ita vida lor-loron.

    Iha premeira leitura husi livro Exodus 20:1-17 koalia kona ba Maromak nia ukunfuan sira. Segunda leitura  nian  fo hanoin mai ita katak Maromak nia matenek la hanesan ho ita ema nia matenek.( 1 Cor. 1:22-25 ) no S.  Joaõ  iha liafuan diak ohin loron nian dehan mai ita katak Jesus hamoos templo nebe ema uja hodi faan sasan no ema uja tuir sira nia hakarak no dehan ba sira: keta halo hau nia Aman nia uma sai uma kontrato nian( Jo.  2: 13-16 )

   Liafuan sira ne’e hanorin mai ita atu hatene halo tuir saida mak Maromak Nia hakarak iha ita nia moris. La’os halo tuir deit ita nia hakarak.

     Iha tempo quarezma ida ne’e ha’u konvida ita hotu koko atu fo tempo oitoan ba ita nia an hodi hare fila fali  hahalok lorloron  nian.

     Hau fiar katak  hanesan pessoa, ita sempre hakarak halo buat ne’ebe diak, la iha ema ida hakarak buka buat ne’ebe a’at iha nia moris ou halo a’at ba ema seluk. Tamba Nai Maromak  kria buat hotu iha mundu nee ho diak no mesak furak deit nune’e mos Maromak hakarak ita ema mos bele halo buat hotu ho diak no furak hodi fo valor ba moris ne’e.

   Hanesan ita ema moris la ses husi sala, lor- loron sempre hasoru  tentasaun oi-oin. Tentasaun mosu atu ita bele hili atu tuir dalan ida nebe los?  Ita nia konsensia mak sei bele dehan mai ita. Tan ne’e ita fo tempu ba ita nia an atu hakmatek iha  silencio hodi rona ba lian nebe kolia iha ita nia fuan , no lian ida ne’e mak determina lolos, Liafuan ida ne’e Maromak nian.

   Dala ruma ita monu ba tentasaun deit.  Se ita hanoin katak dala ruma ita la’o sala dalan, ita la moris lolos tuir nia ukun fuan sira ho haraik an mai ita hakbesik ba nia hodi husi perdaun. Nia hein nafatin ita atu fila ba Nia.

   Tan ne’e iha tempo grasa ida ne’e mai ita hotu   haderaan no konverte an. Haderaan no konversaun mak  preparasaun ida   atu celebra   ksolok moris hias no ksolok salvasaun nebe ita simu husi Jesus tan hadomi ita saran an to’o mate iha Cruz maibe liu loron tolu nia moris hias.

 

Reflesaun Husi: Irmã  Alda B. de Carvalho Soares, OP

 

 

Kontinua Le'e