NU'UDAR AMAN MAROMAK HADOMI HA'U, NUNE'E MOS HAU HADOMI IMI.

 

DOMINGO BA DALA NEN TEMPU PASCOA

1a. Leitura: Apos. 10:25-26,34-35,44-48

2a. Leitura: 1Jo. 4:7-10

Evanjelho: Jo. 15:9-17

 

            Iha Leituras no Evangelho ba Domingo dala nen tempo Pascoa nian fo hanoin mai ita kona ba DOMIN. Domin ida ne’e atu sai real no la’o tuir lolos mak Maromak nia hakarak, mak ohin Cristo convida ita atu halo tuir exemplo nebe Cristo hatudu no halo. Buat nebe Cristo hatudu no halo mak ne’e “Hadomi Maromak no halo tuir Maromak nia hakarak ka ukun fuan sira” halo Tuir Maromak nia hakarak Nia saran-An, saran moris rasik. Liu husi situação dramático: ema baku, hedi ba Cruz to’o mate. No nia finalidade mak ita ema hetan salvação, hetan moris no livre husi sala nia ukun.  Ida ne’e duni mak Cristo dehan “Ha’u nia ukun-fuan mak ida ne’e: imi sei hadomi malu hanesan Ha’u hadomi imi” (Jo. 15:12). Cristo hakarak no haruka ita atu hadomi malu. Nia la dehan: imi atu funu malu, duni malu, oho malu, bosok malu, bobar malu, hasala malu no hafu’u malu. Hahalok hirak nune’e hahalok ema nian nebe mai husi ema nia kaan, ema nia egoista ema nia vontade, to’o ikus mai ema la halo tuir ona Maromak nia hakarak. Mai ita apreende nafatin husi Cristo hanesan S. João hateten “ema ida la bele hadomi liu fali ema nebe saran nia-An tan Nia belun sira (Jo. 15:13).

    Iha uma formação ita hirak nebe escolhido ka hili ne’e saran ita-an tomak ba Cristo nia missão hodi nega ita nia vontade, ita kaan, egoista sira hodi dedika-an ba belun sira seluk liu husi ita nia missão, fo buat nebe ita iha ho fuan la’os fo ho liafuan. hanesan ita rona iha primeira leitura S. Pedro hatene katak nia iha limitação no fraqueza sira. Nune’e iha nia haklaken ka missão evangelizadora nian, nia sempre reconhece-an nudar ema sala-na’in. Tamba ne’e, mak iha Cornélio nia oin nia dehan: “Hamrik tiha!Basa ha’u mos ema ida hanesan o” (Act. 10:25). 

     Reconhecimento profundo ida ne’e, halo S. Pedro hatutan liu tan Maromak nia hakarak hodi hateten “tebes duni, Maromak la fihir ema ida! Maibe iha fatin hotu-hotu ema nebe moris ho hamtauk hodi moris tuir dalan justiça, ema ne’e sei monu duni ba Maromak laran” (Act. 10:26). Ne’e duni, atu ita bele haksolok ho Jesus no ita nia ksolok ne’e boot to’o rohan nia chave mak ida ne’e: “halo tuir Maromak nia hakarak nebe Cristo haklaken no fo sai”. Wainhira ita halo tuir ona Maromak nia hakarak mak S. João dehan “Cristo la bolu ona ita atan, tan atan sira la hatene sira nia na’in halo sa. maibe imi, Ha’u bolu belun, tan Ha’u dehan ona ba imi lia hotu nebe Ha’u rona husi Ha’u Aman”(Jo. 15:15). Ho domin boot ida ne’e, Cristo mos bolu no hili ema sira ba knar ne’e hodi dehan “la’os imi mak fihir Ha’u, maibe Ha’u mak fihir imi” (Jo. 15:16a). 

     Cristo la’os fihir deit maibe Nia haruka sira nebe Nia fihir no bolu ne’e atu halo diak barak, atu fo fuan no Nia hakarak sira nia fuan hela ba nafatin. Tan ne’e liu husi reflecsaun ida ne’e mai ita kuda Nai Maromak Nia domin neébe hasuli tiha ona mai ita hanesan we matan neébe iha ita ida-idak nia fuan laran, hodi hatutan hasuli mos ba ita nia maluk sira seluk atu Nai Maromak nia domin ida ne'e bele buras liu tan hodi halo ita hotu moris iha Nai Maromak nia domin...Amen.

Hakerek Husi: Irma Gragiela do Nascimento, OP

 

Kontinua Le'e

SAI SANAK LOLOS LA HAKETAK AN HUSI UVAS NIA HUN

 DOMINGO BA DALA LIMA TEMPU PASCOA NIAN

1a. Leitura: 9:26-31

2a. Leitura: 1Jo. 3:18-24

Evanjelho: Jo. 15:1-8

  

Ohin ita tama ba domingo ba dala lima tempu  Jesus Moris hias husi mate.

    Iha Leituras no Evanjelho ohin nian konvida ita ida-idak atu mai hola parte iha celebrasaun Eucaristia nian, oinsa relasaun entre ita ho Jesus sai hanesan Uvas hun no sanak lolos, katak ita la’os ketak husi Jesus maibe liu husi ita nia fiar, labele haketak an husi Jesus.

   Iha primeira leitura husi apostulo sira nia hahalok fo hanoin nafatin mai ita katak, oinsa Jesus transforma Saun Paulo nia moris husi a’at ba diak. Maske dala barak ita ema la perfeitu maibe se ita fiar iha Jesus nia sei muda ita nia moris totalmente.

  Segunda leitura dada ita besik liu tan oinsa ita komprende no hatene Jesus nia domin mai ita ne laiha limitasaun. Iha ema barak mak hatene saida mak domin, maibe sira seidauk komprende didiak saida mak domin ne nia hun lolos, no funsaun domin ne nian mak saida. Katak Domin ne laos husi liafuan deit, maibe husi liafuan hahalok no caridade nebe ita halo liu husi kiik ba to boot.

   Iha Evanjelho Jesus koalia momos ona ba nia apostolos sira katak Nia mak hun lolos  no ita sarani kristaun sira mak sai hanesan sanak ba uvas ninian. Sanak mesak deit sei la fo fuan se wainhira la hetan suporta husi uvas ne nia hun. Jesus mak abut no hun lolos ba ita nia moris. Atu hametin ita nia relasaun metin ho Jesus pontus importante mai ita mak FIAR

   .Hanesan kristaun ka sarani diak ida ita nia fiar mak sai hanesan ponte ida atu liga ita nia moris ho Jesus. Jesus mos koalia momos ona katak se ita hela metin iha Nia, Nia sei hela metin mos iha ita ida-idak nia moris, no sanak nebe mak metin iha nia hun,  sei fo fuan barak. No uvas nebe mak fo fuan hetan suporta husi nia Hun (Jesus mak Hun lolos). Hanesan religiosu/a fuan nebe mak ita kuda iha vida spiritualidade moris nian hanesan Jesus niania liman ho ain sanak, koko atu fahe tutun fuan nebe mak ita iha ba ema seluk mos. Barak liu ita fahe, no barak liu ita sei simu fali.

   Tau metin ita nia fiar iha Jesus atu nune ita nia moris bele sai metin liu tan iha ita nia vida Vokasaun nian iha dalan processu nian ba to’o Maromak liu husi maun alin sira.

 

Hakerek Husi: Irma Madalena de Deus Maia 

Kontinua Le'e

JESUS MAK HAU NIA BIBI-ATAN DIAK NO MATADALAN BA SALVASAUN

 

DOMINGO BA DALA IV TEMPO PASCUA

Primeira Leitura – Apos. 4: 8-12

Segunda Leitura – 1 Jo. 3: 1-2

Evangelho – Jo. 10: 11-18

 

Domingo ba dala ha’at tempo páscoa, sai hanesan  sempre Domingo “BOM PASTOR” nian.  Tinan-tinan ita hotu rona Jesus nia lia- menon no promesa katak Jesus mak ita nia Bom Pastor(Bibi-atan diak).  Iha evangelho saun João Jesus rasik  koalia ba ita ida-idak hodi dehan katak:  Ha’u mak Bibi-atan diak no bibi-atan lolos  tamba nudar bibi-atan diak lori nia bibi ba du’ut matak no ba bee-matan moos iha nebe suli moris nakonu, bibi-atan diak sempre hamaluk nafatin nia bibi sira iha qualquer situação.

 Jesus mak ita nia bibi-atan lolos tamba Jesus lori ita ba dalan los no fo moris tomak ba ita nia salvasaun. Nia kunhese nia bibi sira ida-idak, iha relasaun pesoal klean ho ita, hadomi ita,  hatene ita nia terus, ita nia mehi no esperansa sira.

Relasaun ida ne’e especial liu to’o Jesus compara ho relasaun domin no intimidade nian nebe nia iha ho nia Aman Maromak rasik. Domin ida ne’e mak lori Jesus atu oferese nia moris rasik atu nunee ita hotu bele hetan moris no moris rohan laek.

Hau gosta liu  imajen Jesus nu’udar Bom Pastor tamba imajen nee fo hanoin ba hau  katak Jesus hadomi hau, salva hau husi sala laran, hamutuk ho hau iha tempo nebe mak difisil. Nune’e  hau la ta’uk wainhira hasoru dificuldade oi-oin tamba hau fiar katak Jesus pronto atu ajuda hau no hakman hau iha susar laran.

 Jesus buka tuir  sira nebe  lakon dalan, lakon esperansa, lakon fe liu-liu sira nebe lakon hodi hadook-an husi igreja  no Nia kuidadu ita ho laran kontente nomos nakonu ho domin.

Nune’e dalan ba salvasaun mak Jesus rasik laiha dalan seluk ba Aman Maromak.  Jesus fo kna’ar ba Ita hotu nebe simu be’e bautismo iha igreja católico hodi  banati tuir  Nia nu’udar ita nia bom pastor iha  ita nia moris lor-loron nian, ba ita nia  familia, ba belun sira  nomos ba sira nebe mak presija los ita nia tulun. Nia sai guia no  matadalan ba sira nebe mak la rona  nia lia fuan sira, sira nebe’e  lakon fe no esperansa nomos hadook- an husi igreja.

 Ita hotu buka tempo hodi le’e biblia no fo tempu ba  silencio hodi nune’e ita  bele rona Jesus nia lian wainhira nia bolu ita,  no ho aten brani  tuir Jesus hanesan Maromak nia Oan mane mesak nebé sai nu’udar ita nia Bibi atan diak.

 

Hakerek Husi: Irmã Julieta da Costa, OP

 

 

 

 

Kontinua Le'e

RAMON ZUBIETA: MISSIONÁRIO NO FUNDADOR

 

 

Continuasaun ba Parte Terceira:

 

PARTE III.  Ramon nia vida missionario no sai nudar fundador congregasaun Misionarias Dominicanas do Rosario.

     Nia halo hotu tia ninia profesaun ikus nian, nia  hala’o ninia servisu(missaun)iha Filipina. Iha Neba mos nia ordena  sai padre iha tinan 1889 iha igreja Saun Domingos Manila.

   Rai Filipinas mos sai hanesan rai ida nebe Ramon hala’o ninia esperencia misionario ba dala uluk iha rai ida naran Solano.

    Tamba iha tempu neba, situasaun politica ladun diak nune’e padre Zubieta hamutuk ho misionário sira seluk, ema kaer sira no hatama iha  komarka(kadeia) nia hetan sufremento barak  tamba ema a’at sira halo  terus no kastigo sira.

   Besik tinan ida sira hela iha cadeia no ikus mai ema hasai sira husi komarka no sai  livre iha loron 30 fulan dezembro tinan1899 no sira fila fali ba Manila.

    Mestre geral  Dominicano sira nian, fo fiar ba  provincia Santo Rosario atu tau matan ba prelatura Saun Domingos iha Urubamba no Madre de Dios. Sira precisa padre ida atu ba neba, padre ida nebe iha ona esperencia misionário nune’e sira fo fiar ba Ramon atu ba iha neba.

    Padre Ramon simu ninia kna’ar no nia ba Peru sai hanesan prefect apostolica dahuluk. Ikus mai amu papa Pio X hili nia sai amu bispo.

    Bispu  Ramon zubieta sente/hanoin katak nia presija lori relijioza(madre sira)ba Peru  iha foho atu suporta nia hodi  hanorin no eduka rai na’in sira iha Peru nian. Liu-liu atu promove feto sira nia moris no sira nia dignidade.

    Nune’e  nia aproveita ninia viagem ba Espanha no ba Roma ba nia ordenasaun atu sai Bispo nia koalia ho amu papa katak nia precisa madre sira atu bele serbisu ho nia.  Nia consege hetan duni madre sira nebe hakarak ba ho nia iha misaun iha Peru.

       Madre sira mak  MADRE ASCENSION NICOL GONI no madre nain tolu seluk tan.

 Ho ninia esperensia hanesan missionário ida, iha misaun foun ida ne’e nia hakarak atu dezenvolve ema sira nia moris. Serbisu hamutuk ho madre sira ikus mai sira nain rua hari’i congregasaun foun ida. Congregasaun ne’e nia naran mak Irmãs Missionárias Dominicanas do Rosario. Congregasaun ne’e hari’i iha Maldonado, Peru iha loron 5 fulan Outubro tinan 1918.

     Mgsr. Ramon Zubieta, serbisu barak liu, dedica nia an tomak to’o nia hakotu nia I’is. Tan Nia serbisu ladun descansa, loron ida nia moras no ikus mai nia mate. Nia mate iha Huacho, iha loron 19 fulan novembro iha tinan 1921 no hakoi nia iha santuario santa Rosa de Lima, Peru. Nia mate ho tinan 57 deit. Moris badak maibe Nia gasta nia vida hodi lori ema besik liu ba Maromak. Nia domin boot liu ba Jesus nebe bolu Nia atu ba hodi haklaken lia fuan diak.

    Msgr.  Ramon Zubieta husik hela memoria diak liu nune’e  continue fo inspirasaun ba ema sira nia moris liu-liu ba Irmãs missionárias Dominicanas do Rosario iha nebe’e deit. Ninia espiritu acompanha nafatin iha fatin misaun sira hotu to’o ohin loron.

    Prosesu ba  canonizasaun Msgr. Zubieta nian comesa  iha tinan 2000,iha Lima- Peru. Iha  celebrasaun tinan atus ida fundasaun vicaria nian. Ita continua husu nafatin nia atu bele tau matan ba ita hotu.

 

 mdrtl

 

 

 

 

 

Kontinua Le'e