MONSEÑOR RAMON ZUBIETA Y LES, OP 1864- 1921 Tinan ida ne’e, congregasaun Missionarias Dominicanas do Rosario sei celebra tinan 100 loron mate ami nia fundador Mons. Ramon Zubieta, OP. Ho razaun ida ne’e ho fuan haksolok no orgulho hakarak fahe ninia istoria ba imi hotu atu bele cunhese nia. Ba ami, nia ema santo ida nebe fo nia moris atu ema seluk bele hetan moris.

 

Ninia istoria sei fahe ba parte tolu, fulan ida ne’e sei fahe kona ba ninia vida infancia.

Parte I.           Ramoncico; Ninia vida infancia

 

Ramon Zubieta y Les, moris iha loron 31 fulan Agosto tinan 1864,iha Arguedas- Navara,Espanha. Nia mak oan mane ikun husi maun alin nain ha’at. Nia aman nia naran:  Braulio Joaquin Zubieta  Falces.  Nia inan  nia naran: Ignacia Ramona Les Ruiz.

Sira bolu nia naran uma : Ramoncico. Ramoncico mak oan mane ikun husi maun alin nain ha’at.  Nia bin no maun nain rua mak: Rosa, Juan(João), Florentino.

Wainhira nia halo fulan  sia deit nia aman mate. Husik hela sira oan kiak ho sira nia inan mesak. Nune’e nia tiun ida naran Toribio Zubieta mak ajuda tau matan ba sira ho sira nia inan.

Ramon Zubieta simu kedas sakramentu bautismo(sarani nia ) wainhira nia  moris Iha ninia paroquia  no simu sakramentu krisma iha loron 16 fulan febreiro tinan 1877.

Ramon simu trenamento  no formasaun moris sarani nian desde ninia familia kedas desde realidade social iha ninia fatin moris ba. Ida ne’e mak sai  marka ida ba ninia futuru.

Ramon sei labarik kiik  nia iha ona devosaun no domin ba Nain Feto Yugo(Padroeira iha sira nia paroquia) tan tuir istoria, Nain Feto Yugo, halo milagre ba nia.

Istoria haktuir katak wainhira nia seidauk halo tinan ida nia halimar ho busa iha sira nia uma( balcon/veranda leten), derepente nia monu tun no nia kanek, ran sai barak husi nia ulun no nia desmaya tiha. Nune’e nia familia, vizinho no nia avo feto nebe hakuak hela nia, harohan ba Nain Feto, no Ramon comesa loke fali nia matan no hanesan buat ida la kona. Sira hotu dehan ne’e milagre ida.

Nia inan mak eduka nia desde kiik oan kedas hanesan nia maun alin sira seluk. Nia bo’ot ba dadaun no sai labarik nebe’e hakmatek no formal, obediente,  no iha hanoin klean liu-liu hatene hadomi.

Nia bin Rosa dehan katak; Ramon labarik ida diak teb-tebes. Wainhira haruka nia, nia halo tuir kedas nia no nia la koalia hasoru ita.

Tinan lima, nia tama ona escola iha escola nebe’e diak los iha ninia fatin. Nia professor dehan katak Ramoncico labarik nebe’e diak tebes, labarik hakmatek liu-liu iha fuan osan mean.  Nia halimar no hadomi nia colega sira hotu.

Wainhira nia halo tinan  sanulu resin ida,  nia halo primeiro comunhão. Ho tinan sanulu resin tolu nia simu sakamentu krisma, nia mos sai acolitus iha ninia parokia. Padre Paroco gosta los nia tan nia obediente no laran luak tebes.

Wainhira nia iha tinan 10 ou 11 hanesan ne’e nia comesa ona ba visita maluk sira nebe’e moras iha ninia vizinho  no consola sira. Wainhira nia mosu sira dehan; hare tok! anju oan mai ona iha neba ne’e.

Ramoncico labarik nebe’e diak,kontente, hatene rona, halo tuir, laran luak liu-liu hatene hadomi. Nia iha fuan osan mean. ( MDRTL)

 

 

Continuasaun iha fulan oin ho parte II…