HATEKE

 

HATEKE

 

Husi máskara nia kotuk, matan hateke hela o...

Matan hateke, hare…simu  no husu

Saida mak o dehan? Saida mak o hanoin?

Hateke dook, no la komprende saida mak o  hanoin, matan dehan...

Hateke... o hamnasa? O hirus?  Hakarak buat ruma? Ou la hakarak buat ruma?

Maibe  sim...fo atensaun,

Hateke... hare...iha hakmatek iha fuan,

Tanba iha klamar.

Klamar  hodi hare klean, profundu sai husi fuan laran.

No fo importansia ba ksolok, buat furak sira hotu.

Ofresse lor-loron iha silencio,

Buat hotu mak  buat hotu nebe  ita hadomi, gosta, hakarak...

Maski iha risco laran nunee ita tenki  fahe.

Hateke ho máskara

Matan mak sai sasin.......

Matan mak koalia… troka ibun...

Matan mak sai ibun....

Maibe Maromak sempre hamutuk ho ita, besik los iha fuan.

 

 

Irmã Natalia Fouk

Baranain, 7 de Fevereiro  2021.

 

Kontinua Le'e

Uitoan… Neineik… Beibeik

 

Domingu ba dala lima tempu bai-bain nian

Primeira Leitura: Job 7:1-4,6-7

Segunda Leitura: 1 Cor.  9:16-19,22-23

Evangelho: Mark 1:29-39

 

 

    Evangelho domingo kotuk nian liu ba ita rona oinsa uza nia power hodi duni sai diabu a’at sira nebe tama iha ema nia laran.

    Domingo ohin nian, Jesus konvida ita atu ba rona  oinsa Nia  kura ema moras sira no ema sira nebe mak nakonu  ho espiritu a’at. Nia la'os kura deit ema moras sira maibe nia transforma ema nia moris sai ema  foun.

   Liu husi salan no nakukun sira nebe hafalun metin hela sira nia moris, Jesus lori naroman ba sira atu dada sai sira husi mukit terus no susar nia laran. Nakukun nebe ita precisa atu hadia mak ita ninia hahalok no attitude sira nebe lor-loron ita halo. Dalaruma ita sente difisil atu muda tamba ita lakohi loke ita nia a’an ba Maromak liu husi ema sira nebe besik iha ita.

   Reflete fila fali ba evangelho ohin nian fo hanoin mai ita katak Jesus la kole no la sente baruk atu hala'o nia missaun iha fatin sira nebe ema precisa tebes nia tulun liu-liu ba sira nebe moras no ema la considera sira iha sociedade.

    Ida ne hanesan qestaun ida mai ita atu hanoin no reflete. Ita mos dala barak la ofresse  ita nia a’an hodi servi ema seluk iha situasaun nebe difisil. Maibe Jesus konvida no desafia  ita atu labele lakon Fe maibe aten brani nafatin hodi hodi kontinua Jesus ninia missaun, maske uitoan e neneik maibe hala’o ba bei-beik.

   Jesus kuidadu ema sira nebe besik ba nia nomos ema sira nebe dook husi nia, nia la hili ema,  nia hare ema hotu hanesan,  ema hotu iha dignidade no iha level nebe hanesan iha ninia matan.

  Jesus bele hala’o ninia missaun didiak tan nia iha relasaun metin ho Aman Maromak liu husi nia orasaun . Nune’e  ita mos precisa hametin ita nia relasaun ho  Jesus liu husi ita nia orasaun atu nune’e ita bele hatutan ninia  nia missaun; haklaken nia liafuan ba ema seluk.

     Relasaun metin ho Maromak liu husi orasaun, missaun bele buras ba oin.

 

Reflesaun Husi:

Irmã Madalena Soares Maia, OP

 

 

 

 

Kontinua Le'e

Nonok No Sai Husi Nia

DOMINGU BA DALA IV TEMPO BAIBAIN

Primeira Leitura:  Deuteronomia 18:15-20

Segunda Leitura: 1 Kor  7:32-35

Evangelho: São Markus 1:21-28

 

Nonok No Sai Husi Nia

 

    Ohin ita celebra Domingo ba dala IV tempo baibain nian. Evangelho ohin nian husi São Markus, ne’ebe mak haktuir mai ita kona ba ema ida ho Espirito foer. “Sira ba to’o Kafarnaun” (21). Wainhira fila husi nia uma Nazaré Jesus hakat liu ba Kafarnaun. Kafarnaun mak fatin ida iha norte besik tasi ibun Galileia, ida ne’e mos horik fatin ba Jesus nia Apostolu ba dala uluk. 

    Loron Sabado sai ona nu’udar kostume ida atu ba vizita Sinagoga. Sinagoga mak fatin ida ne’be ema halao sira nia Estudo kona ba Eskritura, orasaun, no mos lee Eskritura atu ema hotu bele rona. Iha ne’eba so ema ne’ebe mak iha kualifikasaun ne’ebe diak mak bele lee.

     Wainhira Nai lulik boot sira hare Jesus lee iha Sinagoga sira hotu hakfodak.  Tamba Jesus nia hanorin mai husi  Espirito Santo ne’ebe mak fo kbiit liu husi nia Batismo. Jesus mak Maromak nia oan doben, no authoridade hotu mai husi Aman Maromak.

     Iha ne’eba iha mos ema ida ne’ebe mak nakonu ho Espirito foer. Difisil atu kumprende tan sa ema ne’ebe iha Espirito foer bele tama iha Sinagoga? Iha Sinagoga ema sei la tau marka iha odamatan katak se mak iha Espirito foer la bele tama.  Jesus ho Ema ne’ebe mak iha Espirito foer mak sai central ba iha storia ne’e. Wainhira ita koalia no rona kona ba ema ne’ebe iha Espirito foer ita sempre bazeia ba kiak, moras mental, hahalok ne’ebe mak la diak atu hare, ema ne’ebe la hakmatek.

      Dala ruma  ita an rasik iha esperencia ida ne’e wainhira ita lakohi rona Jesus koalia, ita la husik Maromak Nia liafuan tranforma ita nune’e  wainhira hasoru desafios oi-oin iha moris, ita senti mesak, sente triste, iha depresaun, no  senti laiha ema mak ajuda ita maibe ida ne’e tanba Iha espiritu foer iha ita hodi hanoin hanesan ne’e tan ita la husik espiritu Jesus nian atu hakonu ita nia laran no ita nia moris. 

    Espiritu a’at nee bolu Jesus ho nia naran tan nia tauk Jesus iha autoridade atu hasai sira.  No sira hatene liu se mak Jesus. Sira hateten “Ami hatene ita, ita maromak nia oan Santo”, tan sira hatene katak prejenca Jesus nian sei mai halakon hotu buat ne’ebe mak la diak. Wainhira Jesus rona sira, nia dehan “ Nonok no Sai husi ema ne’e”. sira rona sira sai nonok hodi sai husi ema ne’e nia isin.  Tamba reino lalehan mak Jesus nia an rasik nia mai lori dame maromak nian, perdaun maromak nian, no forsa maromak nian. 

     “Nonok no Sai husi ema ne’e”. Se ita nonok ita mos bele kumpre ordem ne’ebe mak ita simu. Nonok hodi rona ne’e importante tebes ba ita idak-idak.  Nonok hodi rona laos baseia deit ba Espirito a’at, maibe ita mos tenke fo tempo hodi rona ita nia konsensia. Ita tenke buka tempo no fatin ne’ebe mak hakmatek atu ita bele foti desizaun ne’ebe mak diak. No mos bele baseia ba ita nia vocasaun nu’udar vida consagrada. Ita tenki nonok iha fuan, hanoin, atu nune’e ita bele rona saida mak ita nia Nai Jesus hateten mai. Dala barak ita atrapalha ho buat seluk la fo tempo atu hakmaan ita an. 

    Evangelho loron ohin nian fo hanoin mai ita idak-idak atu fo tempo hodi rona ho hakmatek, atu nune’e desizaunaun ne’ebe mak ita  foti bele sai diak liu tan. Atu nune’e ita bele fo ksolok ba ita an rasik, familia, sosiedade, Nasaun liu- liu atu fo onra ba Maromak.

                                                           

 By:   Irmã Cecilia Imaculada Sales De Araujo, OP.

 

 

Kontinua Le'e

“MAROMAK NINIA BOLU NO EMA NIA RESPOSTA"

 

DOMINGO BA DALA III TEMPU BAIBAIN

Domingo de Dei Verbum

 

  

Primeira Leitura: Jon 3:1-5, 1

Segunda Leitura: 1 Cor 7:29-31

Evanjelhu: Marcos 1:14-20

 

“Imi tuir Ha’u mai; Ha’u sei halo imi hakail-na’in ema nian”( Mc. 1:17).

 

Maromak bolu ema husi condisaun no situasaun nebe diferente no impossivel iha ema nia matan no ema nia oin hodi sai haklaken nain ba Nai nia liafuan.

Ne’e mak Leitura nebe’e ita sei rona wainhira Jesus bolu Nia Discipulo sira ba dala uluk hodi dehan: "imi tuir Hau mai; no Hau sei halo imi hakail-nain Ema nian". Discipulo sira Simão, André, Tiago e João, sira nia profisaun mak Peskador ou kail ikan. Ne mak sira nia servisu nebe’e sira hala’o hodi sustende sira nia necisidade moris nian.

Maromak bolu ita husi condisaun no situasaun nebee diferente katak: ita rona Jesus nia lian nebee bolu ita, karik wainhira ita balu iha hela natar laran,  tos laran, kafe laran, nst. Hanesan discipulo sira, sira rona Jesus nia bolu wainhira sira soe hela dai hodi kaer ikan. Jesus hatene momos hela sira nia servico nee, maibe tamba sa Jesus hakarak bolu sira ba profisaun foun?  Tamba sa discipulo sira husik kedan dai no bero hodi tuir Jesus? Wainhira Jesus bolu sira, sira konhese Jesus nee see?

     Belun doben sira, Jesus bolu ita hotu iha dalan nebe’e diferente maibe ho motivo nebe’e furak katak ita atu sai Ninia belun nebe’e besik liu Nia hodi fo sasin kona ba Nia. Tamba ne’e wainhira discipulo sira rona Jesus nia Lian, sira fo kedan resposta hodi troka sira nia profisaun. Evangelista hakerek klaru los katak: "Sira husik kedas dai, hodi Tuir Nia".

     Domingo ohin mos Domingo Dei Verbum nian nebee fo hanoin mai ita katak:  Maromak ninia Liafuan sira be ita rona lor-loron ne’e Liafuan nebee fo moris ba ita. Tamba ne’e, Jesus nia Lian nebe’e discipulo sira rona nee, Lian nebee nakonu ho estimado, domin, esperanca no kbiit. Tamba ne’e pescador nain ha’at rona no tuir kedan Jesus maski sira lakonhese Jesus nee se. Jesus nia lian ne mos haforsa tebes sira maski sira sente kolen hela ho servisu nebe’e sira hala’o. 

    Ita mos aprende uituan husi Evangelista Marcos nia hakerek nebe’e dalabarak uza liafuan “kedas” (immediately) atu fo hanoin mai ita katak wainhira ita simu knaar foun ou misaun foun, ita labele dada tempo maibe tenki fo resposta kedas hodi hala’o. Tempo ne’e importante iha ema hotu nia moris. Hanesan iha maluk Cinesa sira nia liafuan: 時間是金錢(Shíjiān shì jīnqián= tempo nee osan mean). Wainhira ita husik tempo  ne’e liu mak ita mos lakon osan.Jesus Ninia bolu ida ne’e hakarak mos ita nia resposta nebe’e lais hanesan discipulo sira. Sira nia resposta ba Jesus nia bolu ida nee tuir mai kedan ho responsabilidade foun katak sira ba atu haklaken. Jesus hateten:  "tempo to’o ona; Maromak Nia Reino besik ona. Hakribi imi nia sala hodi fiar liafuan diak." 

     Nudar cristaun, ita hotu simu kna’ar nebe hanesan katak: sai evangelizadora. Maromak bolu ita atu ba haklaken Ninia liafuan diak ba maun alin sira. Iha ita nia evangelizasaun nee, ita mos sei hasoru dificuldades no desafios henesan mos apostolu sira ho bero iha tasi laran nebe hasoru udan no Anin. Maibe ita tenke fiel nafatin ba Ida nebe’e bolu ita ne’e, basa Nia nebe bolu ita, sei guia ita no nunka husik ita atu monu. Importante liu atu fiar iha Nia liafuan nebe’e dehan: keta tauk, Hau sei hamutuk ho imi too mundo nee nia rohan. Hamutuk ho Nia mak ita bele hetan moris nee nia significa nebe klean atu ikus mai ita mos sei hananu: "Nai hatudu Ita dalan Mai hau" hanesan salmista hananu.

                                                            By: Irmã  Leonarda Da C. Evangelista, OP

 

Kontinua Le'e