Carisma :
Carisma:
“Haklaken Maromak Nia lia fuan
diak hodi defende lia los no justisa ba ema hotu liu-liu ba sira
nebe’e presiza liu ami nia tulun” (konst.no. 5)
KONGREGASAUN
NIA MORIS
Congregasaun
ida ne’e hari’i iha loron 5 fulan outubro tinan 1918 iha
Maldonado, Peru. Fundadores sira mak Mgrs. Ramon Zubieta, OP ho
Beata Ascension Nicol Goñi, OP( sira nain rua ne’e hotu
dominicanos).
Congregasaun
ninia carism:
“Haklaken
Maromak Nia lia fuan diak hodi defende lia los no justisa ba ema hotu
liu-liu ba sira nebe’e presiza liu ami nia tulun” (konst.no. 5)
Ami
ninia misaun mak:
- Ami hakarak compromete ba serviso libertasaun integral povo nian
- Haklaken liafuan diak nebe’e povo convoca
- Incarna iha culturas oi-oin
- Solidariza ho sira nebe’e terus no iha marjinalizaun
- Asumi serbisu concreta ba promosaun no desanvolvementu iha Educasaun, Saude, serbisu social, media comunicasaun no area sel-seluk liu-liu atu promove dignidade feto nia
Congregasaun
ninia apresenza iha Timor
Iha
tempu portugues nia ukun iha tinan 1953-1975
Timor
hanesan rai kiik no kiak ida iha mundo no emabarak la hatene Timor
mak iha uitoan nebe'e los?. Nune’e wainhira amu Bispo Jaime Goular
convida irmãs missionárias Dominicanas do Rosario atu mai serbisu
iha Timor nune'e iha tinan ne ba irma sira mai hodi ajuda povo Timor,
sira ho laran ksolok simu convite ida ne’e atu mai hodi
haklakenMaromak ninia lia fuan diak ba povo sira nebe’e presiza
liu, tuir carisma congregasaunnian.
Iha
dia 5 de Marco tinan 1953 irma sira husi Portugal sama sira nia ain
fatin iha Timor Leste. Sira to’o uluk iha Dili depois mak sira ba
liu Oecusse. Misaun uluk liu mak Oecusse. Irmã sira iha momentu neba
mak: irma Maria Puy Muguerza(Superiora), Irma Maria Salome Perez
Boffil no irma Joana Goni. Acompanha husi irma Maria Alice. Sira to'o
iha Oecusse hela temporariamente ho administrador Fernando Tinoco(
Mestisa Portugues- Manatuto)
Iha
tempu neba senhor administrador hari'i ospital foun ida no ospital
tuan, nia entrega ba irmã sira atu hela. Ospital ida neba mak lori
halo colegio. Irmã sira comesa prepara fatin besik tinan tolu no iha
loron 22 fulan fevereiro de 1955 sira loke colegio.
Irmã
sira nia misaun mak tau matan baema moras sira iha ospital, serbisu
mos iha pastoral, fo catequese ba sarani sira, formasaun ba
professores sira no loke escola husi cartilla to'o quarta classe.
Iha
loron 10 de Noviembre 1958 irma sira loke tan comunidade ida
ihaErmera. Iha Ermera loke colegio ida
liu-liu sira focus ba formasaun professor sira. Professor sira
nebe’e formado tiha ona, sira mak ba fo fali formasaun ba
profesores sira iha distritu sel-seluk.
Irma
sira hanoin katak missaun iha Timor sai boot ba daudaun no precise
ema atu hatutan no haforsa missaun ida ne’e nune’e sira hanoin
atu comesa grupo vocasional iha tinan 1965.
Nune’e
iha tinan 1971 comesa ona postulando iha Ermera. Maibe uluk Irma sira
haruka postulante ida Irma Rosario Pereira Mestre atu ba formasaun
iha Macao. Estudantes lubuk ida nebe hatudu sira ninia interesse atu
sai religiosa maibe ikus mai sira nebe’e fiel duni ba sira nia nia
vocasaun liu husi congreagasaun Irmas Missionarias Dominicanas do
Rosario mak Irma: Rosario Pereira Mestre mestisa oan ida nia inan ema
Tibar nia aman ema portugal, Irma Rosario Afoan no Irma Manuela
Sufa.( sira nain rua ema Oecusse)
Hanesan
dehan tiha ona iha Leten Irma sira comesa sira nia formasaun iha
Timor maibe sira continua sira nia formasaun iha Macao no Portugal (
ba Irma Rosario Pereira Mestre, OP (Laurinda) no iha Filipinas( Irma
Rosario Afoan, OP no Irma Manuela Sufa, OP).Sira nain tolu mak sai
nudar Irmas Dominicanas Timor oan nian.
Iha
tinan 1972 sira loke tan comunidade ida iha Maliana. Sira fo sira nia
an tomak ba missaun iha Timor maibe ita hotu hatene katak situasaun
Timor nian uluk la dun fo dalan atu Irma sira continua sira nia
missaun. Ihatinan 1975 tan funu, Irma sira tenki
sai husi
Timor.
Iha
tempu Indonesia nia ukun (reabertura 1992)
Irma
Rosario Pereira Mestre, fila uluk mai Timor atu comesa missaun iha
ne’e maibe tamba nia mesak no seidauk iha comunidade iha ne’e,
nia hela ho madre canosiana sira (nia mos antiga aluna canosiana
maibe nia hili atu sai Irma Dominicana.)

Momentu
neba iha Dili, sei iha diocese ida deit. Bispo iha temponeba mak
bispu Dom Carlos Ximenes Belo, SDB. Irmas nain rua ba hasoru amu
bispo no amu bispo husu sei
sira bele ajuda iha seminario, maibe sira rua dehan lae. Ne’e la’os
ami nia carisma. Nune’e amu bispu fo licensa hususira bele ba iha
Soibada, Manatuto. Irmas nain rua ho laran kontente simu missaun ida
ne’e.
Povo
Soibada tomak kontente tebes hodi hein irmas sira. Sira simu sira ho
bidu no tebe-tebe. Sira kontente tebes ho precensa irmas sira nian
iha sira nia parokia. Irma sira hela iha parokia mais ou menus besik
fulan tolu no ikus mai sira decide atu ba hela iha colegio nebe’e
mamuk hela. (colegio ne’e uluk madre canosiana sira mak hela ba)
Irma
sira ho coragem continua luta atu bele loke fali missaun iha Timor.
Situasaun iha foho ita hotu hatene, ahi laiha no buat barak kuran
nune’e Irma sira dehan la’os atu ajuda hanorin iha escola no
serbisu pastoral deit maibe atu sustenta sira nia moris Irma sira
precise loke fali asrama. Iha difficuldade barak mak irma sira hasoru
maibe iha ema diak barak laran luak ajuda Irma sira liu-liu Sarani
Soibada no Padre Paroco, Pe. Filomeno Barreto.
Irmas
sira hala’o serbisu ho kontente iha rai ida ne’e. koko atu ajuda
povo Timor no iha ona mos jovems feto balu nebe hakarak tuir Irma
sira iha congregasaun ida ne’e.
0 comments:
Post a Comment